C. van der Schoot
Harlingen
Cornelis van der Schoot (1830-1895) komt oorspronkelijk uit Blokzijl. Hij vaart op een zogenaamd 'mattentjalkje'. In de winter snijden de mattenschippers biezen in de Kamper delta. Van dat gewas, met dunne stengels die wel drie meter hoog kunnen opg...
Hier schon mal ein Vorgeschmack
Cornelis van der Schoot (1830-1895) komt oorspronkelijk uit Blokzijl. Hij vaart op een zogenaamd 'mattentjalkje'. In de winter snijden de mattenschippers biezen in de Kamper delta. Van dat gewas, met dunne stengels die wel drie meter hoog kunnen opgroeien, kun je uitstekend stoelzittingen of vloermatten vlechten. Dat doen de schippers ’s winters, waarna ze de matten in het voorjaar uitventen. 's Zomers heeft Cornelis weer andere handel: dan verkoopt hij in Friesland fruit uit de omgeving van Olst en Wijhe. Zoon Jan laat het schippersleven aan zich voorbij gaan: hij wordt koopman en borstelmaker. In de binnenstad van Harlingen begint hij een handel in borstels, bezems, klompen en aanverwante artikelen. Eerst in een klein pand in de St. Jacobstraat, later op de Voorstraat en nog weer later hier op Noorderhaven 101.
In 1928 doet Jan de zaak over aan zijn zoons Cornelis en Steven. Zij beginnen met het importeren van chinamatten (karpetten van biezen met dessin). Hun winkel in behang en vloerbedekking zoals zeil en linoleum loopt zó goed, dat ze het buurpand Noorderhaven 99 kopen en daarna een fabriekje in Drogeham, met handweefgetouwen voor zogenoemde ‘papieren matten’. Die worden gemaakt van touw, gedraaid van papier. Na de Tweede Wereldoorlog gaan ze dat papiertouw zelf weven. Uiteindelijk zal de familie Van der Schoot nog tientallen jaren kokosmatten, lopers en tapijten produceren.
-
Gedicht: Dooide iispret | Hein Jaap Hilarides
-
Gesneuveld op de dag van de bevrijding
Gesneuveld op de dag van de bevrijding
Op zondag 15 april 1945 – de dag die geldt als de bevrijdingsdag van Friesland – kwam hier in Kiesterzijl door Duits geweervuur Jitze Pieter van Dijk om het leven, toen de eenheid van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS) waar hij deel van uit maakte, op een groepje zich terugtrekkende Duitse soldaten stootte.
In afwachting van de komst van de Canadezen, die Leeuwarden al hadden bereikt, wilden leden van de NBS Franeker alvast bezetten, nadat duidelijk was geworden dat de Duitsers de stad zonder strijd te leveren aan het verlaten waren en zich terugtrokken richting Harlingen.
Een groep van enkele tientallen NBS-ers, meest jongemannen uit de buurt, gekleed in blauwe overalls (het bekende NBS-uniform) vertrok aan het begin van de middag op de fiets vanuit Achlum. De bedoeling was om over de Slachtedijk naar de Rijksweg ten westen van Franeker te gaan, om van die kant de stad binnen te trekken. Ze waren bewapend met vanuit Engeland gedropte Enfield geweren, stenguns, handgranaten en een bazooka.
Toen ze net over de brug van Kiesterzijl waren, kwam er vanuit Franeker over de oude Rijksweg nog een verlaat groepje van zo’n twaalf Duitsers aanfietsen. Er ontstond een vuurgevecht, waarbij de NBS-ers dekking zochten in de berm. Jitze Pieter van Dijk, een 23-jarige boerenzoon uit Hitzum, bukte niet diep genoeg en werd dodelijk getroffen in zijn rug.
De NBS-ers trokken zich daarop terug, om lopend via de zuidelijker gelegen spoorbaan alsnog veilig in de stad te komen. De Duitsers reden door naar Harlingen, met achterlating van enkele slachtoffers. ’s Avonds keerden ze met versterking terug om hun kameraden op te halen. Inwoners van Herbaijum werden daarbij gebruikt als menselijk schild.
Het boerderijtje van Ale Houtsma, dat hierachter stond en waar de NBS-ers hun fietsen hadden achtergelaten werd als represaille in brand gestoken. Op datzelfde moment naderden de eerste Canadese verkenners Franeker al vanuit de richting Leeuwarden.
Na de oorlog is, tegenover het gemeentehuis, een straat naar Jitze Pieter van Dijk genoemd. Van Dijks ouderlijke boerderij in Hitzum was een belangrijke uitvalsbasis van het plaatselijke verzet. In het hooi lagen de gedropte wapens verborgen.
