Simon Stijlstraat 4
Harlingen
Pietje de Vries is, als ze in 1872 in Harlingen wordt geboren, het negende kind in het gezin van Izaak de Vries en Klara Speyer - en na haar volgen er nóg drie! Op 27 maart 1900 trouwt ze met haar grote liefde, de handelsreiziger Izak Polak.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
Izak, De Koning der Kleeding
Pietje de Vries is, als ze in 1872 in Harlingen wordt geboren, het negende kind in het gezin van Izaak de Vries en Klara Speyer - en na haar volgen er nóg drie! Op 27 maart 1900 trouwt ze met haar grote liefde, de handelsreiziger Izak Polak. In 1901 wordt dochter Saartje geboren en in 1903 Nathan.
Izak is met ƒ 9800,- de hoogstbiedende, als in 1922 een herenhuis met tuintje en winkel op de Simon Stijlstraat 4 wordt verkocht tijdens een openbare verkoop in het bekende Harlinger café ‘De Beurs’. In 1924 betrekt het gezin het woongedeelte van het pand. De winkel wordt ingericht als ‘warenhuis De Vlijt, De Koning der Kleeding’. Er zijn onder andere overalls, truien, schoenen, bedden en dekens te koop.
Ook als Izak op 55-jarige leeftijd overlijdt, blijft Pietje Polak naast het winkelpand wonen. Zoon Nathan neemt de zaak over. Als hij in 1936 trouwt met de Groningse Betsij Frank, gaan ze eerst enige tijd bij zijn moeder inwonen.
Eddy Frank uit Arnhem en Iesje Polak uit Harlingen plaatsen op 8 mei 1942 een advertentie in het Joodsche Weekblad. Ze feliciteren hun grootmoeder, Pietje Polak, met haar 70ste verjaardag en ‘wenschen dat oma nog lang voor hen gespaard moge blijven’. Die wens zal niet uitkomen. In maart 1943 wordt Pietje vanuit het Algemeen Ziekenhuis, waar ze wegens ziekte is opgenomen, gedeporteerd naar Westerbork.
In het Harlinger museum het Hannemahuis is een steentjesmozaïek uit het portiek van De Vlijt het enige nog tastbare bewijs van de winkel van Izak en Nathan Polak.
-
De bevrijding van Leeuwarden
De bevrijding van Leeuwarden
Op 11 april 1945 werd duidelijk dat de Duitse weerstand in het noorden van Nederland beperkt was. De geallieerden grepen op 12 april deze kans om zo snel mogelijk op te rukken naar Friesland. Een van de belangrijkste doelen was het bevrijden van Leeuwarden. Hiervoor was de 9th Canadian Infantry Brigade aangewezen. Maar het zou uiteindelijk anders lopen.
Op 12 april reden de Royal Canadian Dragoons bij Noordwolde Friesland binnen. Zij dienden met hun gepantserde voertuigen verkenningen uit te voeren en zo snel mogelijk de Waddenzee te bereiken. Daarmee werden de Duitse troepen in Friesland en Groningen van elkaar gescheiden.
In de nacht van 14 op 15 april stonden drie Squadrons van de Dragoons bij Suameer. Burgum kon eerder die dag niet meer bereikt worden omdat de brug bij de Burgummerdaam door de Duitsers was opgeblazen.
Intussen was er van alles gaande in het nabijgelegen Leeuwarden. Op 12 april was het vliegveld door de Duitsers opgeblazen. En vanaf 14 april verlieten zij de stad. Leeuwarden zou niet worden verdedigd. Het Burgerweeshuis dat onderdak had geboden aan verschillende Duitse instanties werd in brand gestoken. Een poging om de telefooncentrale op te blazen mislukte door een geniale ingreep van het verzet. Dat verzet ging bovendien in de vroege ochtend van 15 april massaal de straat op om belangrijke punten te bezetten en achtergebleven Duitsers gevangen te nemen.
De Dragoons in Suameer hadden contact met het verzet in Leeuwarden. Door verschillende berichtgeving was het onduidelijk of er nu hard gevochten werd in Leeuwarden of dat de Duitsers de stad volledig hadden verlaten. Doordat de Duitsers belangrijke bruggen op de route van Heerenveen naar Leeuwarden hadden opgeblazen kon de infanterie niet snel bijstand verlenen.
Daarom gingen de Dragoons zelf een kijkje nemen. In eerste instantie werd een patrouille van vier voertuigen over de Groningerstraatweg rond half twaalf de stad in gestuurd. Eén van de Canadezen in die voertuigen tekende het volgende op:
‘As we entered the city, passing through the concrete barrier by the narrow passageway left for normal traffic, we were met by an almost hysterical patrol of Resistance men […] In a few moments the news of our arrival had spread through the city, and we were given a fantastic welcome as we rolled slowly forward into the centre of town.
Een Leeuwarder herinnerde zich:
‘Wij woonden dicht bij de Groningerstraatweg, waar onze bevrijders langs kwamen. Met vele honderden stonden wij daar, allemaal blijde toeschouwers. Ineens schoten twee dames uit de rij naar voren en vlogen de Canadezen om de hals met de volgende woorden: “Och skatten, binne jimme daar eindelijk!
Nadat de patrouille had vastgesteld dat de kust veilig was, volgde het hele C Squadron, een detachement van de Royal Canadian Engineers en Regimental Headquarters van Lieutenant-Colonel Landell. Leeuwarden was bevrijd. Hierna gingen duizenden de straat op. Eén van de Canadezen schreef:
‘We halted, and were immediately surrounded by laughing, yelling mobs of people, bringing flowers to give to us, and cheering every move. The Resistance men were everywhere, doing their best to keep the people within bounds and off the cars, but their efforts were hardly necessary. I never saw a more satisfying gathering in my life.’
Leeuwarden was door onverwachte omstandigheden bevrijd door de Dragoons. In de nacht van 15 op 16 april trok alsnog Canadese infanterie de stad in.
