De Tobbedanser
Harlingen
Harlingers worden naast Ouwe Seunen ook Tobbedansers genoemd. De naam verwijst naar de werkzaamheden van de doopsgezinden. Veel doopsgezinden moesten vluchten. In Friesland vestigden ze zich vooral in de kustplaatsen.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
De Tobbedanser: een ode aan Harlinger trots
Aan de rand van de historische binnenstad van Harlingen staat een bijzonder bronzen beeld: De Tobbedanser. Dit kunstwerk is een eerbetoon aan een bijna vergeten ambacht en een knipoog naar de bijnaam van de Harlingers zelf. Wist u dat inwoners van de stad ook wel ‘Tobbedansers’ worden genoemd?
De naam ontstond in de 17e eeuw, toen Harlingen een toevluchtsoord was voor mensen die elders werden vervolgd om hun geloof. Veel van deze nieuwkomers waren stoffenververs. Zij werkten in grote, houten kuipen – tobbes – gevuld met indigoverf. Om de kleur egaal te verdelen, stampen ze met hun blote voeten op de stoffen, alsof ze een zware, ritmische dans uitvoeren.
Dit zware en secuur werk gaf de stad haar onofficiële geuzennaam. En die wordt nog altijd met trots gedragen, als symbool van het harde werk en de veerkracht van de stad.
Ambacht en kunst
Het bronzen beeld, gemaakt door Bert Kiewiet, staat op een robuuste sokkel van basaltsteen die verwijst naar de Harlinger dijken. Het werd in 1999 door de Rotary Club Harlingen aan de stad geschonken. Het toont geen held of beroemde zeevaarder, maar een alledaagse figuur uit het verleden, krachtig in zijn eenvoud.
De Tobbedanser herinnert ons eraan dat Harlingen groot is geworden door de kleine verhalen van vakmanschap en vastberadenheid, die net zo’n groot deel van de stad uitmaken als de wind en het water.
Hier finden Sie De Tobbedanser
Oude Ringmuur bij de Prins HendrikbrugHarlingen Route planen
vanaf jouw locatie
-
Boonweg: gras en schapen
Boonweg: gras en schapen
(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
