Sint Odolphisteeg
Harlingen
De heilige Odolphus had de bijnaam Apostel der Friezen Benedictijn en missionaris Sint Odulphus zet begin 9e eeuw het werk van Willibrord en Bonifatius in Friesland voort. Dat levert hem de titel ‘Apostel der Friezen’ en een Harlinger ‘Sint Odulphis...
Hier schon mal ein Vorgeschmack
De heilige Odolphus had de bijnaam Apostel der Friezen Benedictijn en missionaris Sint Odulphus zet begin 9e eeuw het werk van Willibrord en Bonifatius in Friesland voort. Dat levert hem de titel ‘Apostel der Friezen’ en een Harlinger ‘Sint Odulphisteeg’ op. Na 1660 komen ‘Olijffsteeg’ en ‘Oliesteeg’ als naam opzetten, maar uiteindelijk wordt het Sint Odolphisteeg. Met op de hoek een herberg, kolfbaan en paardenstalling en halverwege een schooltje van het Weeshuis is het hier druk. Er wonen bovendien vaak grote gezinnen. In 1839 bijvoorbeeld op nummer 20 Jan Tjebbes de Groot met zijn vrouw, zoons Tjebbe (schoenmakersknecht), Klaas (boekenbindersknecht), Pieter (molenaarsknecht), Rein (gleibakkersknecht), Zytse (schutter in dienst) en dochter Ietje Jans (naaister). Reken maar uit, met 20 huizen!
In 1839 bijvoorbeeld op nummer 20 Jan Tjebbes de Groot met zijn vrouw, zoons Tjebbe (schoenmakersknecht), Klaas (boekenbindersknecht), Pieter (molenaarsknecht), Tjitse (gleibakkersknecht), Zytse (schutter in dienst) en dochter Ietje Jans (naaister). Reken maar uit, met 20 huizen!
Ook leuk om te weten is dat Tjitse de Groot, geboren op 13 november 1818 smoorverliefd was op Yda Wiersma uit Hitzum. Volgens de Harlingen Volkstelling van 1839 woonde ook zij in de Sint Odolphisteeg 20. In juli 1840 beloofden ze elkaar eeuwige trouw!
-
De bevrijding van Leeuwarden
De bevrijding van Leeuwarden
Op 11 april 1945 werd duidelijk dat de Duitse weerstand in het noorden van Nederland beperkt was. De geallieerden grepen op 12 april deze kans om zo snel mogelijk op te rukken naar Friesland. Een van de belangrijkste doelen was het bevrijden van Leeuwarden. Hiervoor was de 9th Canadian Infantry Brigade aangewezen. Maar het zou uiteindelijk anders lopen.
Op 12 april reden de Royal Canadian Dragoons bij Noordwolde Friesland binnen. Zij dienden met hun gepantserde voertuigen verkenningen uit te voeren en zo snel mogelijk de Waddenzee te bereiken. Daarmee werden de Duitse troepen in Friesland en Groningen van elkaar gescheiden.
In de nacht van 14 op 15 april stonden drie Squadrons van de Dragoons bij Suameer. Burgum kon eerder die dag niet meer bereikt worden omdat de brug bij de Burgummerdaam door de Duitsers was opgeblazen.
Intussen was er van alles gaande in het nabijgelegen Leeuwarden. Op 12 april was het vliegveld door de Duitsers opgeblazen. En vanaf 14 april verlieten zij de stad. Leeuwarden zou niet worden verdedigd. Het Burgerweeshuis dat onderdak had geboden aan verschillende Duitse instanties werd in brand gestoken. Een poging om de telefooncentrale op te blazen mislukte door een geniale ingreep van het verzet. Dat verzet ging bovendien in de vroege ochtend van 15 april massaal de straat op om belangrijke punten te bezetten en achtergebleven Duitsers gevangen te nemen.
De Dragoons in Suameer hadden contact met het verzet in Leeuwarden. Door verschillende berichtgeving was het onduidelijk of er nu hard gevochten werd in Leeuwarden of dat de Duitsers de stad volledig hadden verlaten. Doordat de Duitsers belangrijke bruggen op de route van Heerenveen naar Leeuwarden hadden opgeblazen kon de infanterie niet snel bijstand verlenen.
Daarom gingen de Dragoons zelf een kijkje nemen. In eerste instantie werd een patrouille van vier voertuigen over de Groningerstraatweg rond half twaalf de stad in gestuurd. Eén van de Canadezen in die voertuigen tekende het volgende op:
‘As we entered the city, passing through the concrete barrier by the narrow passageway left for normal traffic, we were met by an almost hysterical patrol of Resistance men […] In a few moments the news of our arrival had spread through the city, and we were given a fantastic welcome as we rolled slowly forward into the centre of town.
Een Leeuwarder herinnerde zich:
‘Wij woonden dicht bij de Groningerstraatweg, waar onze bevrijders langs kwamen. Met vele honderden stonden wij daar, allemaal blijde toeschouwers. Ineens schoten twee dames uit de rij naar voren en vlogen de Canadezen om de hals met de volgende woorden: “Och skatten, binne jimme daar eindelijk!
Nadat de patrouille had vastgesteld dat de kust veilig was, volgde het hele C Squadron, een detachement van de Royal Canadian Engineers en Regimental Headquarters van Lieutenant-Colonel Landell. Leeuwarden was bevrijd. Hierna gingen duizenden de straat op. Eén van de Canadezen schreef:
‘We halted, and were immediately surrounded by laughing, yelling mobs of people, bringing flowers to give to us, and cheering every move. The Resistance men were everywhere, doing their best to keep the people within bounds and off the cars, but their efforts were hardly necessary. I never saw a more satisfying gathering in my life.’
Leeuwarden was door onverwachte omstandigheden bevrijd door de Dragoons. In de nacht van 15 op 16 april trok alsnog Canadese infanterie de stad in.
