Bauck Coninxsteeg
Harlingen
Het achterom van een rijke steenbakker Wanneer een straat naar een bekende plaats- of landgenoot wordt vernoemd, gaat het 9 van de 10 keer om een man. Bauck Conicx is een uitzondering. Ze wordt geboren als Bauck Sytses en trouwt met Cornelis...
Hier schon mal ein Vorgeschmack
Das könnte dich auch interessieren
Het achterom van een rijke steenbakker
Wanneer een straat naar een bekende plaats- of landgenoot wordt vernoemd, gaat het 9 van de 10 keer om een man. Bauck Conicx is een uitzondering. Ze wordt geboren als Bauck Sytses en trouwt met Cornelis Coninx. Het welgestelde echtpaar woont aan de Voorstraat in een ‘heerlijke en voortreffelijke huisinge met den hovinge off thuin erachter’, en deze steeg is hun achteruitgang. Coninx is van 1574-1580 stadssecretaris van Harlingen, later ontvanger-generaal van het waterschap Vijf Delen Zee- en Slachtedijk en bovendien steenfabrikant. Oostelijk van de stad is de kleigrond uitstekend geschikt om stenen van te bakken. Coninx heeft er een ‘tichelwerk’ aan de trekvaart naar Franeker. Kennelijk floreert zijn bedrijf, want de buurtschap daar draagt tot op de dag van vandaag zijn naam: de Koningsbuurt. Blijft de vraag waarom de steeg achter het huis dan niet naar Cornelis, maar naar zijn vrouw is genoemd. Misschien had Bauck thuis de broek aan? Achter elke sterke man staat een vrouw, tenslotte.
-
De sluis van Alde Leie
De sluis van Alde Leie
(beluister hier het audioverhaal)
Hoe hou je het water op hoogte in een poldervaart, terwijl de schepen er ook door moeten? Met een schutsluis natuurlijk. Hier zie je het lage waterpeil aan de ene kant, het hoge peil aan de andere kant. Polder en boezem, de aan elkaar verbonden kanalen en meren in Friesland met hetzelfde streefpeil van 0,52 meter onder NAP, komen hier dus bij elkaar.
Bij deze in 2013 aangelegde Anita Andriessensluis kun je goed zien hoe zo'n schutsluis werkt. In dit geval met slechts één druk op de knop. Je vaart de sluis in als de schuiven openen en zorgt dat ze achter je sluiten. Je wacht tot het water op niveau is in de sluis en vaart verder als de deuren voor je openen. Simpel.
De trekvissen die bij Zwarte Haan het binnenwater inzwemmen kunnen hier door de vispassage naar de Friese boezem, net als bij Wier. De sluis van Alde Leie is terug, zou je kunnen zeggen, want vanaf ongeveer 1300 was hier ook al een sluis. Houten restanten en walbeschoeiingen zijn in de jaren zeventig van de twintigste eeuw in de bodem achter het café gevonden, toen er riolering werd aangelegd.
Die sluis was destijds heel belangrijk voor het dorp De Leije, dat aan de oever van een oude zeeslenk van de Middelzee lag. Er werd niet alleen water in zee geloosd, ook schepen konden hier in en uit. En door die zeehaven-functie was het een drukte van jewelste. Er werd dag in dag uit gehandeld in zuivel en vee, turf, hout en bier.
Toen het achterliggende Bildt in 1505 werd ingepolderd, was het gedaan met de economische bloei van het dorp. De sluis werd een binnensluis en De Leije veranderde in Oude Leije. De Leistervaart werd lange tijd nog wel gebruikt, maar in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwamen er dammen en werd het stil op het water. Met de komst van de nieuwe sluis, onderdeel van het bevaarbaar maken van de Noordelijke Elfstedenvaarroute, varen hier weer bootjes door het dorp, zoals dat eeuwenlang gebeurde.
Ingesproken door:
Fotograaf Linette Raven ontwikkelt het liefst grote series met monumentale portretten van mensen uit een bepaalde omgeving/beroep. Haar contact met Joop Mulder dateert al van 2001, toen ze samen met hem voor Oerol 2002 t/m 2007 het project 'Fan twae kanten’ ontwikkelde en presenteerde. Er volgende nog vele projecten.
“Joop was een vanzelfsprekende aanwezigheid in mijn leven, hij was er gewoon.. zoals het hoort. Hij bood mij ruimte en zijn vertrouwen. Samen in de auto touren door het landschap van Terschelling of Friesland en maar ideeën spuien, een uitsmijter en weer door. Het was een unieke ervaring, met Joop als creatief pionier mee te mogen reizen. Zijn gunfactor, zijn creatieve geest en zijn blauwe twinkelogen altijd aan. Bij het elkaar weer zien, het ’hi meissie’. Later bleek niet alleen bij mij, zo mooi, allemaal dezelfde warme begroeting plus zachte-snor omhelzing.Dat was Joop. Voor nu vanzelfsprekend en vaak aanwezig in mijn gedachte.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
