Sint Genovevakerk Jelsum
Jelsum
Op de terp van Jelsum, een dorpje even ten noorden van de Friese hoofdstad Leeuwarden, is de voormalige hervormde kerk van Jelsum te vinden. In deze kerk ligt de bekende theoloog Balthasar Bekker begraven.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
Op de terp van Jelsum, een dorpje even ten noorden van de Friese hoofdstad Leeuwarden, is de voormalige hervormde kerk van Jelsum te vinden.
De Sint Genovevakerk lag oorspronkelijk op de oostelijke oever van de voormalige Middelzee, hij werd daar in de twaalfde eeuw al van tufsteen gebouwd. Dat is aan de noordzijde nog goed te zien. Deze muur is versierd met twee rijen spaarvelden, beide gedekt door rondboogfriezen. In de bovenste velden zijn sporen te zien van kleine romaanse vensters die later gedicht zijn.
Een aantal eikenhouten banken in het interieur dateren uit de zestiende eeuw. Het middenpad is bedekt met zerken. Voor de preekstoel liggen zerken van de predikantenfamilie Bekker. In deze kerk ligt ook de bekende theoloog Balthasar Bekker begraven.
Deze kerk en die van het buurdorp Koarnjum zijn overgenomen door de Stichting Alde Fryske Tsjerken en worden sindsdien beheerd door een Plaatselijke Commissie. Die zorgen voor de organisatie van concerten, rouw- en trouwdiensten en andere bijzondere bijeenkomsten in de kerk.
In Jelsum - vlakbij de kerk - kun je ook een bezoek brengen aan Dekema State, een van oorsprong dertiende-eeuwse stins. Het geslacht Van Dekema woonde er van het begin van de zestiende eeuw tot 1633. Combineer een bezoek aan de kerk met een wandeling door de adellijke tuinen van de Dekema's.
Meer weten over de kerk? Klik dan hier
Hier finden Sie Sint Genovevakerk Jelsum
Op'e Terp 269057 RG Jelsum Route planen
vanaf jouw locatie
-
Boonweg: gras en schapen
Boonweg: gras en schapen
(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
