Sint Genovevakerk Jelsum
Jelsum
Op de terp van Jelsum, een dorpje even ten noorden van de Friese hoofdstad Leeuwarden, is de voormalige hervormde kerk van Jelsum te vinden. In deze kerk ligt de bekende theoloog Balthasar Bekker begraven.
Neem alvast een kijkje
Op de terp van Jelsum, een dorpje even ten noorden van de Friese hoofdstad Leeuwarden, is de voormalige hervormde kerk van Jelsum te vinden.
De Sint Genovevakerk lag oorspronkelijk op de oostelijke oever van de voormalige Middelzee, hij werd daar in de twaalfde eeuw al van tufsteen gebouwd. Dat is aan de noordzijde nog goed te zien. Deze muur is versierd met twee rijen spaarvelden, beide gedekt door rondboogfriezen. In de bovenste velden zijn sporen te zien van kleine romaanse vensters die later gedicht zijn.
Een aantal eikenhouten banken in het interieur dateren uit de zestiende eeuw. Het middenpad is bedekt met zerken. Voor de preekstoel liggen zerken van de predikantenfamilie Bekker. In deze kerk ligt ook de bekende theoloog Balthasar Bekker begraven.
Deze kerk en die van het buurdorp Koarnjum zijn overgenomen door de Stichting Alde Fryske Tsjerken en worden sindsdien beheerd door een Plaatselijke Commissie. Die zorgen voor de organisatie van concerten, rouw- en trouwdiensten en andere bijzondere bijeenkomsten in de kerk.
In Jelsum - vlakbij de kerk - kun je ook een bezoek brengen aan Dekema State, een van oorsprong dertiende-eeuwse stins. Het geslacht Van Dekema woonde er van het begin van de zestiende eeuw tot 1633. Combineer een bezoek aan de kerk met een wandeling door de adellijke tuinen van de Dekema's.
Meer weten over de kerk? Klik dan hier
-
De bevrijding van Leeuwarden
De bevrijding van Leeuwarden
Op 11 april 1945 werd duidelijk dat de Duitse weerstand in het noorden van Nederland beperkt was. De geallieerden grepen op 12 april deze kans om zo snel mogelijk op te rukken naar Friesland. Een van de belangrijkste doelen was het bevrijden van Leeuwarden. Hiervoor was de 9th Canadian Infantry Brigade aangewezen. Maar het zou uiteindelijk anders lopen.
Op 12 april reden de Royal Canadian Dragoons bij Noordwolde Friesland binnen. Zij dienden met hun gepantserde voertuigen verkenningen uit te voeren en zo snel mogelijk de Waddenzee te bereiken. Daarmee werden de Duitse troepen in Friesland en Groningen van elkaar gescheiden.
In de nacht van 14 op 15 april stonden drie Squadrons van de Dragoons bij Suameer. Burgum kon eerder die dag niet meer bereikt worden omdat de brug bij de Burgummerdaam door de Duitsers was opgeblazen.
Intussen was er van alles gaande in het nabijgelegen Leeuwarden. Op 12 april was het vliegveld door de Duitsers opgeblazen. En vanaf 14 april verlieten zij de stad. Leeuwarden zou niet worden verdedigd. Het Burgerweeshuis dat onderdak had geboden aan verschillende Duitse instanties werd in brand gestoken. Een poging om de telefooncentrale op te blazen mislukte door een geniale ingreep van het verzet. Dat verzet ging bovendien in de vroege ochtend van 15 april massaal de straat op om belangrijke punten te bezetten en achtergebleven Duitsers gevangen te nemen.
De Dragoons in Suameer hadden contact met het verzet in Leeuwarden. Door verschillende berichtgeving was het onduidelijk of er nu hard gevochten werd in Leeuwarden of dat de Duitsers de stad volledig hadden verlaten. Doordat de Duitsers belangrijke bruggen op de route van Heerenveen naar Leeuwarden hadden opgeblazen kon de infanterie niet snel bijstand verlenen.
Daarom gingen de Dragoons zelf een kijkje nemen. In eerste instantie werd een patrouille van vier voertuigen over de Groningerstraatweg rond half twaalf de stad in gestuurd. Eén van de Canadezen in die voertuigen tekende het volgende op:
‘As we entered the city, passing through the concrete barrier by the narrow passageway left for normal traffic, we were met by an almost hysterical patrol of Resistance men […] In a few moments the news of our arrival had spread through the city, and we were given a fantastic welcome as we rolled slowly forward into the centre of town.
Een Leeuwarder herinnerde zich:
‘Wij woonden dicht bij de Groningerstraatweg, waar onze bevrijders langs kwamen. Met vele honderden stonden wij daar, allemaal blijde toeschouwers. Ineens schoten twee dames uit de rij naar voren en vlogen de Canadezen om de hals met de volgende woorden: “Och skatten, binne jimme daar eindelijk!
Nadat de patrouille had vastgesteld dat de kust veilig was, volgde het hele C Squadron, een detachement van de Royal Canadian Engineers en Regimental Headquarters van Lieutenant-Colonel Landell. Leeuwarden was bevrijd. Hierna gingen duizenden de straat op. Eén van de Canadezen schreef:
‘We halted, and were immediately surrounded by laughing, yelling mobs of people, bringing flowers to give to us, and cheering every move. The Resistance men were everywhere, doing their best to keep the people within bounds and off the cars, but their efforts were hardly necessary. I never saw a more satisfying gathering in my life.’
Leeuwarden was door onverwachte omstandigheden bevrijd door de Dragoons. In de nacht van 15 op 16 april trok alsnog Canadese infanterie de stad in.
