Oldehove
Leeuwarden
De Oldehove staat hier al sinds 1529 en is zelfs schever dan de Toren van Pisa! Je kunt hem van binnen en buiten bewonderen. De in 2011 ingebouwde lift brengt je naar de eerste verdieping, vanaf daar zal je de wenteltrap naar het dak moeten bedwingen.
Neem alvast een kijkje
Het boegbeeld van Leeuwarden is de Oldehove. In 1529 startte de bouw van deze scheve, kromme en niet afgemaakte toren. Het was de bedoeling dat naast de Oldehove een nieuwe kerk zou verrijzen ter vervanging van de oude Sint Vituskerk, maar daar is het nooit van gekomen. Het zat bouwmeester Jacob van Aaken niet mee, want al tijdens de bouw zakte de toren scheef.
Er is nog geprobeerd op de scheve onderbouw loodrecht verder te metselen, maar dat bleef helaas zonder het gewenste resultaat. De bouw is in 1533 stopgezet en nooit meer hervat. De toren had ruim 120 meter moeten worden.
Een bijzondere functies heeft de toren nooit gehad, toch is de toren een van de belangrijkste symbolen van de stad Leeuwarden geworden. De 'skeve toren' waar de Leeuwarders trots op zijn en waar ze al dan niet gekscherend over zeggen: "A'k de Oldehove niet siën ken, dan foël ik my onwennich" ("Als ik de Oldehove niet kan zien, dan voel ik mijn onwennig").
De Oldehove:
- heeft een hoogte van ruim 39 meter, met opbouw 48 meter;
- hangt 1,99 meter uit het lood;
- heeft trappen met in totaal 183 treden;
- is gebouwd tussen 28 mei 1529 en halverwege 1533;
- had tot 1599 twee toegangspoorten (één aan de oostzijde en één aan de westzijde)
- had tussen 1916 en 1954 een elektrische lift;
- heeft sinds 2011 een nieuwe lift (tot de eerste verdieping);
- heeft een voordeur die 72,5 cm hoger ligt dan de vroegere 'achterdeur';
- mocht in 2017 ruim 28.200 bezoekers verwelkomen, op dat moment een record;
- zag in 2018 een explosieve stijging van het bezoekersaantal tot ruim 65.000(!);
- kent ongeveer 25 Torenwachters;
- is een populaire trouwlocatie;
- is tussen april en eind oktober dagelijks geopend;
- wordt sinds 2010 beheerd door het Historisch Centrum Leeuwarden.
www.oldehove.eu kijk hier voor de actuele informatie.
De Oldehove is - uitgezonderd officiële feestdagen - open medio maart t/m (laatste weekend van) oktober, ma-zo, 13:00 tot 17:00 uur. Jaarlijks is de toren tussen oktober tot april gesloten.
Hier vind je Oldehove
OldehoveOldehoofsterkerkhof 1
8911 DH Leeuwarden Plan je route
vanaf jouw locatie
-
Boonweg: gras en schapen
Boonweg: gras en schapen
(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
