Levvel-bloc
Harlingen
Met de plaatsing van een heus Levvel-bloc op de Nieuwe Willemshaven in Harlingen, kan nu iedereen kennismaken met de nieuwe bekleding van de Afsluitdijk.
Neem alvast een kijkje
Ook leuk
Harlingen- Naar een idee van gemeentelijke projectleider Minne Schiphof, en opgepakt door wethouder Paul Schoute, plaatste bouwconsortium Levvel, een heus Levvel-bloc op de Nieuwe Willemshaven in Harlingen om iedereen te kunnen laten kennismaken met de nieuwe bekleding van de Afsluitdijk. Met het onthullen van het informatiebord maakte wethouder Paul Schoute, samen met Frans de Kock van Rijkswaterstaat en Carlos Mollet van Levvel het blok toegankelijk voor publiek. Iedereen kan het blok nu van dichtbij bekijken en letterlijk bevoelen, want aanraken mag.
Komt dat zien
Het Levvel-bloc is een grote jongen en weegt 6.500 kg (6,5 ton) en heeft aan de bovenkant twee ‘poeltjes’ en een ruwe bovenlaag waarop algen en plantjes kunnen groeien. Door openingen tussen en in het blok wordt water efficiënt afgevoerd. Een baanbrekend innovatief ontwerp binnen de waterbouw, dat alle stormen kan doorstaan. Komt dat zien!
De Afsluitdijk
Er gebeurt nogal wat in de tijdelijke volautomatische productiefaciliteit op de Nieuwe Industriehaven in Harlingen. Levvel - het bouwconsortium bestaande uit BAM, Van Oord en Rebel - produceert in opdracht van Rijkswaterstaat 75.000 exemplaren van dit golfbrekende Levvel-bloc. Met de 2 meter verhoging en versterking door de Levvel-blocs is de 32 km lange Afsluitdijk ook in de toekomst beschermd tegen de kracht van het water; een buurproject met wereldwijde bekendheid waar gemeente Harlingen letterlijk aan verbonden zit en uiteraard interessant is voor inwoners, bedrijven en bezoekers.
Besparing
Door toepassing van de Levvel-blocs is in totaal 200.000 m3 minder beton nodig. Dit levert een besparing van 40.000 ton CO2 op (een reductie van 56%). Door het regelmatige legpatroon (dakpansgewijs) kunnen de blokken sneller én veiliger gelegd worden. Ook wordt op die manier de ruimtelijke en visuele samenhang behouden, en daarmee de unieke waarde van de Afsluitdijk.
-
Boonweg: gras en schapen
Boonweg: gras en schapen
(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
