Gruno rijwielen
Harlingen
Begin 20ste eeuw is dit hoekpand een uitgelezen plek voor een ‘reclamebord’, want de Brouwersstraat en de Rozengracht vormen dan de zuidelijke invalswegen naar de binnenstad. Na de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 wordt het verkeer intensiever en r...
Neem alvast een kijkje
Ook leuk
Begin 20ste eeuw is dit hoekpand een uitgelezen plek voor een ‘reclamebord’, want de Brouwersstraat en de Rozengracht vormen dan de zuidelijke invalswegen naar de binnenstad. Na de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 wordt het verkeer intensiever en rijdt bijvoorbeeld de autobus vanuit Alkmaar vanaf de zeedijk via deze kruising de stad in. Middenstanders, maar ook bedrijven van buiten de stad, geven plaatselijke schilders de opdracht voor het schilderen van een muurreclame. Men huurt daarvoor van de huiseigenaar voor een bepaald bedrag een aantal vierkante meters. Zodoende staan op de zijgevel van dit huis vaak meerdere muurreclames zoals van de Fa. Gebr. Hoeksema, een Stoomververij en Chemische Wasscherij, Van Houten's Cacao en dus van Gruno.
Gruno is een Nederlandse fabrikant van fietsen, gevestigd in Winschoten. Of het nu door de goede marketing komt of door de eersteklas rijwielen, feit is dat het bedrijf één jaar na de start in 1897 al veertig man aan het werk heeft. In 1899 presenteert Gruno al een gemotoriseerde driewieler en een rijwiel met hulpmotor. Het bedrijf blijft tientallen jaren voorop lopen: er komen octrooien voor veiligheidsbouten en roestwerend lakken, voor verchromen en een bevestigingsnok voor de dynamo op de voorvork. Maar na ruim honderd jaar valt begin 21ste eeuw toch het doek.
-
Wapens onder het hooi
Wapens onder het hooi
In het najaar van 1944 beginnen de wapendroppings. Tot aan de bevrijding is er in de provincie Friesland een vijfentwintigtal van geweest. De wapens moeten uit handen van de bezetters blijven en worden daarom goed verborgen, vaak bij boeren. De boerderij van Johannes van Dijk in Hitzum is het voornaamste wapendepot van district VII van het gewest Friesland van de NBS, de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. In de boerderij van Willem Postma onder Achlum krijgen de illegale werkers wapenonderricht van een speciale instructeur, die mee is gedropt. Alles geschiedt natuurlijk met de grootste behoedzaamheid, maar toch kruipen de NBS’ers twee keer door het oog van de naald.
Boer Van Dijk is fel anti-Duitse bezetter. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zijn boerderij een toevlucht wordt voor onderduikers en verzetsmensen. Twee van zijn zoons zijn lid van de NBS, de in het najaar van 1944 uit de verschillende geledingen van het verzet gevormde paramilitaire verzetsorganisatie. De gedropte wapens worden bij hem gebruiksklaar gemaakt en vervolgens diep onder het hooi in de schuur weggestopt.
Ook weigert Van Dijk mee te werken aan de verplichte leveringen van vee, melk en hooi aan de Wehrmacht. Als reactie gaan Duitse militairen over tot inbeslagname van zijn hooi. Onder toeziend oog van Sonderführer August Geese van de Abteilung Ernährung und Landwirtschaft, onderdeel van de Wehrmacht, geassisteerd door zijn fanatieke Nederlandse tolk Grietje Sinnema, wordt het hooi uit de schuur gehaald. Ieder moment kunnen de wapens bloot komen te liggen, maar net op tijd vindt Geese het genoeg. Leden van het verzet, die met een pistool in de zak de boel in de gaten hielden, hoeven niet in actie te komen. Een drama is afgewend. Toch zal de oorlog voor de familie Van Dijk dramatisch eindigen: hun zoon Jitze Pieter sneuvelt bij een vuurgevecht tussen NBS’ers en terugtrekkende Duitse militairen op de dag dat Hitzum wordt bevrijd.
Om met de wapens te kunnen omgaan krijgen de verzetsmensen instructies van commando’s, die eveneens zijn gedropt. Dat gebeurt onder andere op de boerderij van Willem Postma, gelegen aan een doodlopende weg, midden in de weilanden tussen Hitzum en Achlum. Op een middag aan het einde van oktober 1944 komen dertig mannen daar in het geheim samen in de schuur om van instructeur Groenewoud te leren omgaan met stenguns, bazooka’s, handgranaten. Ze zijn volop bezig als er een motorpatrouille van de Grüne Polizei nadert. De paniek slaat toe onder de mannen, maar Groenewoud houdt het hoofd koel, duwt ze een wapen in de hand en laat ze een positie innemen. De Grünen rijden echter door, maar komen even later weer terug als ze ontdekken dat de weg doodloopt. Opnieuw rijden ze de boerderij voorbij, kennelijk zijn ze verdwaald. Het loopt goed af.
