Rommelhaven 26b
Harlingen
Als ze 22 jaar is, trouwt Elize Odewald met Jacob de Vries uit Harlingen. In 1898 is Izaäk hun eerstgeborene en al snel daarna volgen Heiman Asser en Klaartje. Na het overlijden van haar man drijft Elize met haar oudste zoon een winkel in werkmanskleding.
Neem alvast een kijkje
Ook leuk
Elize de Vries-Odewald en Izaäk de Vries
Als ze 22 jaar is, trouwt Elize Odewald met de negen jaar oudere Jacob de Vries uit Harlingen. In 1898 is Izaäk hun eerstgeborene; en al snel daarna volgen Heiman Asser en Klaartje. Na het overlijden van haar man drijft Elize met haar oudste zoon een winkel in werkmanskleding. Dat doen ze op Rommelhaven 26b, sinds eeuwen de helft van een ‘dubbeld huis’. Bovendien gaat Izaäk op de fiets langs boeren en vissers met blauwe kielen, geblokte overhemden en laarzen.
Op Sjabbat (zaterdag) mag geen handel worden gedreven. Maar klanten mogen wel zelf spullen uit de winkel halen en later terugkomen om af te rekenen. ‘Onthoud je dag’, geeft Izaäk de zaterdagse klanten daarom mee.
In de winkel hangt een bord dat alle prijzen vastliggen. Een visserman die om een paar laarzen tegen een schappelijk prijsje vraagt, krijgt te horen: ‘Toen het je goed ging, kwam je hier nooit. Nu de tijden krap zijn, kom je om goedkope laarzen. Je kunt ze kopen, maar voor de prijs die er voor staat!’
Izaäk wordt in Auschwitz vermoord; zijn moeder Elize in Sobibor. Maar Klaartje ontspringt de dans omdat ze als verpleegster naar Indonesië is vertrokken. Tijdens de Japanse bezetting geeft ze in gevangenschap les aan kinderen in het kamp en begraaft overleden Joden.
Na de oorlog lukt het haar nauwelijks de panden die ze heeft geërfd in bezit te krijgen. Uiteindelijk worden ze ver onder de prijs verkocht. Wel worden er twee dozen met gebedenboeken, wat blauwe borden en een plant bij haar terug bezorgd. Stekken daarvan bloeien tot op de dag van vandaag bij nazaten in Amstelveen.
-
Wapens onder het hooi
Wapens onder het hooi
In het najaar van 1944 beginnen de wapendroppings. Tot aan de bevrijding is er in de provincie Friesland een vijfentwintigtal van geweest. De wapens moeten uit handen van de bezetters blijven en worden daarom goed verborgen, vaak bij boeren. De boerderij van Johannes van Dijk in Hitzum is het voornaamste wapendepot van district VII van het gewest Friesland van de NBS, de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. In de boerderij van Willem Postma onder Achlum krijgen de illegale werkers wapenonderricht van een speciale instructeur, die mee is gedropt. Alles geschiedt natuurlijk met de grootste behoedzaamheid, maar toch kruipen de NBS’ers twee keer door het oog van de naald.
Boer Van Dijk is fel anti-Duitse bezetter. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zijn boerderij een toevlucht wordt voor onderduikers en verzetsmensen. Twee van zijn zoons zijn lid van de NBS, de in het najaar van 1944 uit de verschillende geledingen van het verzet gevormde paramilitaire verzetsorganisatie. De gedropte wapens worden bij hem gebruiksklaar gemaakt en vervolgens diep onder het hooi in de schuur weggestopt.
Ook weigert Van Dijk mee te werken aan de verplichte leveringen van vee, melk en hooi aan de Wehrmacht. Als reactie gaan Duitse militairen over tot inbeslagname van zijn hooi. Onder toeziend oog van Sonderführer August Geese van de Abteilung Ernährung und Landwirtschaft, onderdeel van de Wehrmacht, geassisteerd door zijn fanatieke Nederlandse tolk Grietje Sinnema, wordt het hooi uit de schuur gehaald. Ieder moment kunnen de wapens bloot komen te liggen, maar net op tijd vindt Geese het genoeg. Leden van het verzet, die met een pistool in de zak de boel in de gaten hielden, hoeven niet in actie te komen. Een drama is afgewend. Toch zal de oorlog voor de familie Van Dijk dramatisch eindigen: hun zoon Jitze Pieter sneuvelt bij een vuurgevecht tussen NBS’ers en terugtrekkende Duitse militairen op de dag dat Hitzum wordt bevrijd.
Om met de wapens te kunnen omgaan krijgen de verzetsmensen instructies van commando’s, die eveneens zijn gedropt. Dat gebeurt onder andere op de boerderij van Willem Postma, gelegen aan een doodlopende weg, midden in de weilanden tussen Hitzum en Achlum. Op een middag aan het einde van oktober 1944 komen dertig mannen daar in het geheim samen in de schuur om van instructeur Groenewoud te leren omgaan met stenguns, bazooka’s, handgranaten. Ze zijn volop bezig als er een motorpatrouille van de Grüne Polizei nadert. De paniek slaat toe onder de mannen, maar Groenewoud houdt het hoofd koel, duwt ze een wapen in de hand en laat ze een positie innemen. De Grünen rijden echter door, maar komen even later weer terug als ze ontdekken dat de weg doodloopt. Opnieuw rijden ze de boerderij voorbij, kennelijk zijn ze verdwaald. Het loopt goed af.
-
Ameland - Hollum - Dijk nabij P. Miedeweg - Vogelkijkpunt
Ameland - Hollum - Dijk nabij P. Miedeweg - Vogelkijkpunt
