De Stenen Man
Harlingen
De Stenen man is een standbeeld dat in het jaar 1576 in Harlingen is geplaatst. Dit rijksmonument, in het Fries genaamd “de Stiennen man” is te vinden op de Westerzeedijk, de plek waar nu ook het strand in Harlingen is.
Neem alvast een kijkje
Op de indrukwekkende Westerzeedijk bij Harlingen staat De Stenen Man, lokaal ook wel bekend als "De Stiennen Man". Dit iconische beeld is een tastbare herinnering aan de verwoestende Allerheiligenvloed van 1570, een stormvloed die de dijken langs de Nederlandse en Belgische kust zwaar beschadigde. Ook Harlingen werd toen hard getroffen.
Caspar de Robles: Redder van de Dijk
Na de overstroming was het herstellen van de dijken van levensbelang voor de toekomst van Harlingen en heel Friesland. Caspar de Robles, de toenmalige stadhouder, nam het heft in handen. Hij organiseerde het herstelwerk met grote daadkracht en efficiëntie. Hij verdeelde de dijk in een noordelijk en een zuidelijk deel en zorgde ervoor dat de wederopbouw vlot verliep.
Als eerbetoon aan zijn belangrijke rol bij het dijkherstel, werd in 1576 een stenen beeld van De Robles geplaatst. Het beeld markeerde de grens tussen de twee delen van de dijk die hij liet herstellen. Daarmee werd De Stenen Man niet alleen een gedenkteken, maar ook een grenspaal en een symbool van waakzaamheid.
Een eeuwenoude blik op de zee
De Stenen Man staat al eeuwenlang waakzaam over de zee uit te kijken, een baken van hoop en veerkracht. Hoewel het originele beeld zwaar beschadigd raakte en in 1957 werd vervangen door een replica, blijft De Stenen Man een krachtig symbool. Het originele hoofd is tegenwoordig te zien in het Hannemahuis, het stadsmuseum van Harlingen.
Vandaag de dag is De Stenen Man een geliefde plek om de rijke geschiedenis van Harlingen te voelen en de blik over de zee te laten dwalen. Het is een blijvende herinnering aan het doorzettingsvermogen van de mensen die hier wonen en hun onlosmakelijke band met het water.
Hier vind je De Stenen Man
De Stenen ManWesterzeedijk 45
8862PK Harlingen Plan je route
vanaf jouw locatie
-
Boonweg: gras en schapen
Boonweg: gras en schapen
(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
