No Return
Harlingen
Het beeld “No Return”, gemaakt door beeldhouwer Ilse Oelbers, staat voor mensen over de hele wereld en van alle tijden.
Neem alvast een kijkje
No Return: een symbool van hoop in Harlingen
Wanneer u over de Sasbrug wandelt, ziet u een indrukwekkend beeld dat direct de aandacht grijpt: No Return. Dit bronzen kunstwerk van de Harlinger beeldhouwer Ilse Oelbers stelt een vrouw voor met een doos op haar hoofd, die met een onzekere blik naar de horizon kijkt. Ze staat symbool voor alle mensen die moeten vluchten en een ongewisse toekomst tegemoet gaan.
Het beeld, onthuld op 13 oktober 2023, is een krachtige herinnering aan Harlingens openheid en gastvrijheid. Hans Boonstra schonk dit werk aan de stad, waarmee hij een eerbetoon bracht aan de manier waarop Harlingen mensen in nood opvangt. Zoals Oelbers het zelf verwoordt: “Harlingen mag trots zijn op de wijze waarop mensen in nood worden opgevangen. Mensen die hulp nodig hebben, die niet weten waar ze naartoe moeten.”
No Return toont zowel tederheid als veerkracht, een momentopname zonder terugweg, maar met de belofte van een nieuwe, veilige haven.
Het kunstwerk werd ook tentoongesteld tijdens ARTZUID 2025, wat de internationale erkenning en waardering van dit indrukwekkende werk onderstreept. Te midden van de maritieme geschiedenis en de havenlichten van Harlingen, nodigt No Return u uit om na te denken over menselijkheid, opvang en verbondenheid.
-
Boonweg: gras en schapen
Boonweg: gras en schapen
(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
