Café Sipma
harlingen
Dit hoekhuis heeft een lange horecageschiedenis: in 1808 is hier al het Groninger Veerhuis gevestigd. Het staat op een strategische plek, want wie uit oostelijke richting de stad binnen vaart kan al na enkele huizen bij het Veerhuis aanleggen. In 19...
Neem alvast een kijkje
Dit hoekhuis heeft een lange horecageschiedenis: in 1808 is hier al het Groninger Veerhuis gevestigd. Het staat op een strategische plek, want wie uit oostelijke richting de stad binnen vaart kan al na enkele huizen bij het Veerhuis aanleggen. In 1906 komt het pand in handen van Ype Sipma. Hij is geen onbekende binnen de Harlinger horeca, want hij exploiteert in de hoofdstraat dan al zes jaar Café de Zon. Dat is een 'koffiehuis', maar Sipma mag er ook drank serveren. Als volgende stap in zijn leven koopt hij dit pand aan het Franekereind, waar dan op de gevel 'Hoofd depot Bierbrouwerij 't Haantje' staat.
Ype is een sportief man. In 1908 doet hij mee aan een hardrijderij op de schaats en wint de eerste prijs, een gouden horloge. Maar behalve sportief is Ype ook ondernemend. Samen met de gebroeders De Vlas exploiteert hij van 1913 tot 1920 een beurtdienst. Daarna start hij een ‘dagelijksche motordienst tegen billijk tarief’ op Leeuwarden, met het beurtschip Generaal De Wet.
Ypes dochter Dina trouwt voor de Tweede Wereldoorlog met Adriaan Stam, die als machinist bij de Zuiderzeewerken werkt. Het jonge echtpaar neemt in 1952 het café over en gaat achter het pand wonen. Tot eind jaren '70 van de vorige eeuw blijft Dina Stam-Sipma het café runnen.
-
Franeker bevrijd
Franeker bevrijd
Op 15 april 1945 wordt Franeker bevrijd. ‘s Middags bereikt een verkenningseenheid van de Royal Canadian Dragoons, komend vanuit Leeuwarden, als eerste de stad. Diezelfde dag trekken de overgebleven Duitse militairen zich terug richting Harlingen. Om hun aftocht te dekken blazen ze de brug aan het Leeuwarderend op.
In de vroege ochtend van zondag 15 april heerst in Franeker een gespannen stilte. Volgens de geruchten zouden de Canadezen Leeuwarden al in handen hebben en nu onderweg zijn naar Franeker. Reikhalzend wordt naar de komst van de Tommies uitgekeken. Maar er zijn nog Duitse soldaten in de stad. Dan wordt de stilte verscheurd door drie geweerschoten die waarschuwen voor een enorme ontploffing.
Om hun aftocht in de richting van Harlingen te dekken, blazen de bezetters de brug aan het Leeuwarderend, die meestal Saakstra’s brug wordt genoemd, op. Saakstra’s brug is een essentieel punt in de enige doorgaande route van Leeuwarden naar de havenstad. Het taaie stalen bouwwerk geeft zich echter niet zomaar gewonnen. Tot vijf maal toe moet er een springlading tot ontploffing worden gebracht, alvorens de Duitsers het genoeg vinden en haastig vertrekken. De omliggende panden lopen veel schade op. Vooral het Bondshotel, tegenwoordig de Stadsherberg, moet het ontgelden.
Onmiddellijk beginnen de inwoners van Franeker aan een provisorisch herstel. Bij het station liggen spoorstaven, die door een grote groep mannen op de schouder naar de brug worden gedragen en van kant naar kant worden gelegd. Bielzen komen daar overheen te liggen. Als het werk bijna klaar is, staat de eerste Canadese verkenningswagen al te wachten. In de middag rijdt een grote colonne Canadees oorlogsmaterieel, waaronder tanks, over de straatweg vanaf Leeuwarden naar Franeker.
Van heinde en ver is de plaatselijke bevolking naar de straatweg gegaan om het spektakel te bekijken. Aangekomen in Franeker volgt een ware zegetocht door de stad. ’s Avonds trekt het zware materieel zich weer terug richting Leeuwarden, maar de volgende dag, maandag 16 april, rijdt de colonne opnieuw door Franeker om op te rukken naar Harlingen.
De Canadezen vestigen een hoofdkwartier in het monumentale stadhuis. Ze blijven er nog tot het eind van 1945, alvorens terug te keren naar huis.
