Bitgummole (Beetgummermolen)
Bitgummole
Bitgummole is een pitoresk dorp die zijn naam dankt aan een voormalige korenmolen. De molen is er helaas niet meer maar daarvoor in de plaats is een prachtig kunstwerk te bewonderen. Je kunt in de omgeving ook prima fietsen en wandelen.
Neem alvast een kijkje
Bitgummole is een wegdorp gelegen aan de Middelzeedijk en achter een dwarsdijk door de voormalige Middelzee, de Langestraat-Skrédyk. Bitgummole ligt Noordwesten van Leeuwarden.
Beetgumermolen is ontstaan bij de korenmolen die de bewoners van de stins Groot Terhorne in de 16e eeuw hebben laten bouwen in de wat nu buurtschap Dijksterhuizen is. Deze nieuwe kern werd in 1622 aangehaald als Beetgumer Meulen en in 1664 als By de Molen. De molen is helaas afgebrandt maar er is wel een Kunstwerk "Molenaar aan het werk" te bewonderen.
Je kunt in de omgeving ook prima fietsen en wandelen.
-
Gedicht: Dooide iispret | Hein Jaap Hilarides
-
Gesneuveld op de dag van de bevrijding
Gesneuveld op de dag van de bevrijding
Op zondag 15 april 1945 – de dag die geldt als de bevrijdingsdag van Friesland – kwam hier in Kiesterzijl door Duits geweervuur Jitze Pieter van Dijk om het leven, toen de eenheid van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS) waar hij deel van uit maakte, op een groepje zich terugtrekkende Duitse soldaten stootte.
In afwachting van de komst van de Canadezen, die Leeuwarden al hadden bereikt, wilden leden van de NBS Franeker alvast bezetten, nadat duidelijk was geworden dat de Duitsers de stad zonder strijd te leveren aan het verlaten waren en zich terugtrokken richting Harlingen.
Een groep van enkele tientallen NBS-ers, meest jongemannen uit de buurt, gekleed in blauwe overalls (het bekende NBS-uniform) vertrok aan het begin van de middag op de fiets vanuit Achlum. De bedoeling was om over de Slachtedijk naar de Rijksweg ten westen van Franeker te gaan, om van die kant de stad binnen te trekken. Ze waren bewapend met vanuit Engeland gedropte Enfield geweren, stenguns, handgranaten en een bazooka.
Toen ze net over de brug van Kiesterzijl waren, kwam er vanuit Franeker over de oude Rijksweg nog een verlaat groepje van zo’n twaalf Duitsers aanfietsen. Er ontstond een vuurgevecht, waarbij de NBS-ers dekking zochten in de berm. Jitze Pieter van Dijk, een 23-jarige boerenzoon uit Hitzum, bukte niet diep genoeg en werd dodelijk getroffen in zijn rug.
De NBS-ers trokken zich daarop terug, om lopend via de zuidelijker gelegen spoorbaan alsnog veilig in de stad te komen. De Duitsers reden door naar Harlingen, met achterlating van enkele slachtoffers. ’s Avonds keerden ze met versterking terug om hun kameraden op te halen. Inwoners van Herbaijum werden daarbij gebruikt als menselijk schild.
Het boerderijtje van Ale Houtsma, dat hierachter stond en waar de NBS-ers hun fietsen hadden achtergelaten werd als represaille in brand gestoken. Op datzelfde moment naderden de eerste Canadese verkenners Franeker al vanuit de richting Leeuwarden.
Na de oorlog is, tegenover het gemeentehuis, een straat naar Jitze Pieter van Dijk genoemd. Van Dijks ouderlijke boerderij in Hitzum was een belangrijke uitvalsbasis van het plaatselijke verzet. In het hooi lagen de gedropte wapens verborgen.
