Rozengracht 15
Harlingen
Levie Messcher trouwt in 1931 met Catharina en vestigt zich in Harlingen als ‘vleeschhandelaar’. Rozengracht 15 is hun woonadres. In 1938 wordt dochtertje Hanna Klara geboren en een jaar later Klara Leanora.
Neem alvast een kijkje
Handelaar in hart en nieren
Levie Messcher trouwt in 1931 met Catharina en vestigt zich in Harlingen als ‘vleeschhandelaar’. Rozengracht 15 is hun woonadres. In 1938 wordt dochtertje Hanna Klara geboren en een jaar later Klara Leanora.
Levies slagerij aan de Grote Ossenmarkt 13 biedt een ruim assortiment ‘1e kwaliteit rundvleesch, gemest blank kalfsvleesch, lamschvlees, overheerlijke en prima rook- en leverworsten. Tevens ook het adres voor rook- en pekelvleesch.’
Ondernemen zit veel Joden in het bloed. Totdat Engeland een invoerverbod instelt exporteert Levie ook vee, vlees en huiden naar Londen. Als die handel stil komt te liggen, gaat hij in schapen. Zijn beesten grazen zuidelijk van Harlingen, waar nu natuurgebied het Hegewiersterfjild ligt. In de krant biedt hij andere veehouders voor de periode 1 mei tot 1 oktober ‘beste weide’ aan, voor ƒ 15,-- per ‘kalvehokkeling’. Ook start hij een handel in de scheerwol. Andere schapenhouders kunnen dagelijks hun wol aanleveren bij het pakhuis op Rozengracht 10.
Ook maatschappelijk is Levie actief. In 1937 wordt hij gekozen tot lid van het Israëlitische kerkbestuur en twee jaar later wordt hij verkozen tot lid van het Waterschap Kimswerd.
Op 20 augustus 1942 wordt Levie Messcher met zeven andere Joodse inwoners weggevoerd naar een werkkamp. Zijn vrouw en dochtertjes volgen in oktober.
-
Franeker bevrijd
Franeker bevrijd
Op 15 april 1945 wordt Franeker bevrijd. ‘s Middags bereikt een verkenningseenheid van de Royal Canadian Dragoons, komend vanuit Leeuwarden, als eerste de stad. Diezelfde dag trekken de overgebleven Duitse militairen zich terug richting Harlingen. Om hun aftocht te dekken blazen ze de brug aan het Leeuwarderend op.
In de vroege ochtend van zondag 15 april heerst in Franeker een gespannen stilte. Volgens de geruchten zouden de Canadezen Leeuwarden al in handen hebben en nu onderweg zijn naar Franeker. Reikhalzend wordt naar de komst van de Tommies uitgekeken. Maar er zijn nog Duitse soldaten in de stad. Dan wordt de stilte verscheurd door drie geweerschoten die waarschuwen voor een enorme ontploffing.
Om hun aftocht in de richting van Harlingen te dekken, blazen de bezetters de brug aan het Leeuwarderend, die meestal Saakstra’s brug wordt genoemd, op. Saakstra’s brug is een essentieel punt in de enige doorgaande route van Leeuwarden naar de havenstad. Het taaie stalen bouwwerk geeft zich echter niet zomaar gewonnen. Tot vijf maal toe moet er een springlading tot ontploffing worden gebracht, alvorens de Duitsers het genoeg vinden en haastig vertrekken. De omliggende panden lopen veel schade op. Vooral het Bondshotel, tegenwoordig de Stadsherberg, moet het ontgelden.
Onmiddellijk beginnen de inwoners van Franeker aan een provisorisch herstel. Bij het station liggen spoorstaven, die door een grote groep mannen op de schouder naar de brug worden gedragen en van kant naar kant worden gelegd. Bielzen komen daar overheen te liggen. Als het werk bijna klaar is, staat de eerste Canadese verkenningswagen al te wachten. In de middag rijdt een grote colonne Canadees oorlogsmaterieel, waaronder tanks, over de straatweg vanaf Leeuwarden naar Franeker.
Van heinde en ver is de plaatselijke bevolking naar de straatweg gegaan om het spektakel te bekijken. Aangekomen in Franeker volgt een ware zegetocht door de stad. ’s Avonds trekt het zware materieel zich weer terug richting Leeuwarden, maar de volgende dag, maandag 16 april, rijdt de colonne opnieuw door Franeker om op te rukken naar Harlingen.
De Canadezen vestigen een hoofdkwartier in het monumentale stadhuis. Ze blijven er nog tot het eind van 1945, alvorens terug te keren naar huis.
